Đổi mới sáng tạo, giúp phát triển nông nghiệp bền vững tại ĐBSCL

Ngày 10 tháng 3 năm 2025, tại Thành phố Cần Thơ, Dự án Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Xanh trong Nông nghiệp và Thực phẩm Việt Nam (dự án GIC) do Tổ chức Hợp tác Đức (GIZ) tài trợ tổ chức tổng kết với sự đồng chủ trì của Bộ Nông nghiệp và môi trường, Tổ chức Hợp tác Đức (GIZ) và UBND Thành phố Cần Thơ.

Dự án GIC triển khai từ năm 2021, tại 06 tỉnh gồm: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Sóc Trăng và Hậu Giang, mục tiêu hướng đến việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên, cải tiến các hệ thống canh tác theo hướng bền vững, tạo giá trị gia tăng và kiện toàn các chuỗi giá trị nông sản chủ lực lúa gạo và xoài ở ĐBSCL.

Tác động Dự án GIC ngoài mong đợi đã có trên 20.000 nông hộ cải thiện được chất lượng sản phẩm trong chuỗi giá trị gạo và xoài; trên 20.000 nông hộ có thu nhập trung bình tăng thêm 15% trong chuỗi giá trị gạo và 20% trong chuỗi giá trị xoài; 12.000 nông hộ tham gia dự án áp dụng các giải pháp nhằm giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu; 35 doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia dự án cải thiện hiệu quả các chỉ số kinh doanh chính như doanh thu, số lượng khách hàng và quan hệ kinh doanh; 200 việc làm mới được tạo ra thêm trong các chuỗi giá trị lúa gạo và xoài, ưu tiên phụ nữ và thanh niên.

Phát biểu tại hội nghị tổng kết ông Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng thành công rất lớn của Dự án GIC là sự thay đổi tư duy sản xuất của nông dân, chuyển đổi phát triển chuỗi giá trị lúa xoài, từ đó góp phần cải thiện và nâng cao thu nhập của nông dân. Tuy nhiên, trong thời gian tới cần phát huy mở rộng Dự án bằng cơ chế, chính sách, bằng nguồn lực quốc tế, không để Dự án dừng lại ở kết quả mà cần nhân rộng ra để phát triển phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp theo hướng hữu cơ, tuần hoàn, chuyển đổi số, tạo sản phẩm đa giá trị để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Trong khuôn khổ Dự án GIC do Tổ chức Hợp tác Đức (GIZ) tài trợ, tại Kiên Giang đã Hỗ trợ gói kỹ thuật Canh tác lúa theo tiêu chuẩn SRP, hữu cơ và huấn luyện nông dân, HTX, xây dựng mô hình kinh doanh, nâng cao năng lực cho HTX, cán bộ khuyến nông địa phương và các hỗ trợ khác đến từ Dự án GIC đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh Kiên Giang.

Dự án đã đổi mới sáng tạo, giúp nông dân trồng lúa có đầy đủ kiến thức về tiêu chuẩn bền vững SRP trên lúa, IPM, công nghệ sinh thái, hữu cơ và có trách nhiệm khi sử dụng thuốc BVTV hóa học để quản lý được dư lượng thuốc BVTV thông qua chương trình huấn luyện; Hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất lúa hữu cơ, lúa theo tiêu chuẩn SRP kết hợp quản lý dịch hại tổng hợp theo IPM; Tổ chức huấn luyện Lớp học kinh doanh cho nông dân, Nậng cao năng lực kinh doanh cho các Hợp tác xã (HTX) lúa gạo tỉnh Kiên Giang (FBS được 150 lớp với 3.893 người tham dự, có 1.137 nữ; Tổ chức 20 lớp tập huấn cho 70 HTX lúa gạo các kiến thức, kỹ năng như: quản lý HTX, quản lý tài chính, lập kế hoạch kinh doanh, Marketing…). Dự án cũng đã hỗ trợ các lớp huấn luyện nông dân về kỹ thuật sản xuất và các mô hình trình diễn (Tổ chức được 80 lớp huấn luyện với các nội dung như: canh tác lúa hữu cơ; canh tác lúa bền vững SRP; quản lý dịch hại tổng hợp IPM; quản lý rơm rạ tuần hoàn; thực hiện mô hình trình diễn Canh tác lúa theo hướng hữu cơ trên nền đất tôm – lúa kết hợp trồng màu trên bờ vuông; Mô hình Canh tác lúa bền vững (SRP) trên nền lúa 2 vụ, 3 vụ, các mô hình tăng thu nhập và cải thiện môi trường sống, chất lượng nông sản, thúc đẩy phát triển bền vững trên vùng đất bị tác động của biến đổi khí hậu.

Ngày 27 tháng 11 năm 2023 thủ tướng chính phủ Quyết định số 1490/QĐ-TTg phê duyệt Đề án: “Phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” đã được triển khai thực hiện trên toàn vùng, Qua quá trình nghiên cứu về mục tiêu, nội dung và giải pháp, của đề án 1 triệu ha và với sự đóng góp của kết quả dự án GIC tỉnh Kiên Giang đã chọn các HTX mà dự án GIC đã tổ chức huấn luyện lớp học kinh doanh và nậng cao năng lực kinh doanh để thực hiện  Đề án 1 triệu ha (Theo KH tỉnh Kiên Giang đóng góp vào đề án 200.000ha/1 triệu ha đến năm 2030). Đến nay Kiên Giang đã thực hiện Đề án 1 triệu ha được 66.299 ha Phân bổ trên địa bàn 12 huyện, TP có trồng lúa của tỉnh (Hòn Đất, Tân Hiệp, An Minh, U Minh Thượng, An Biên, Châu Thành, Giồng Riềng, Kiên Lương, Giang Thành, Gò Quao, Vĩnh Thuận, và TP Rạch Giá) ở 67 xã, với 149 HTX, 10 THT, 01 doanh nghiệp với trên 16.104 thành viên HTX tham gia. Có thể nói Dự án GIC đã đóng góp không nhỏ vào sự thành công của việc triển khai đề án 1 triệu ha tỉnh Kiên Giang./.

Văn Dũng