Trong thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi đột ngột, nhiệt độ chênh lệch giữa ngày và đêm sẽ làm cho tôm nuôi bị sốc, sức đề kháng của tôm nuôi bị suy giảm, tạo điều kiện cho vi sinh vật gây bệnh phát triển, gây thiệt hại cho người nuôi tôm. Ðể chủ động quản lý tốt ao (ruộng) nuôi tôm khi có những cơn mưa xuất hiện và hạn chế những tác động xấu do biến động thời tiết giai đoạn đầu mùa mưa gây ra, người nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến cần áp dụng các biện pháp sau đây:
Hạn chế tối đa việc sử dụng trực tiếp nguồn nước ngoài sông, rạch đưa vào ao nuôi do nguồn nước ngoài sông, rạch độ mặn chênh lệch so với trong ao, cần phải chủ động nguồn nước sạch đã qua ao lắng để cung cấp, thay nước cho ao nuôi khi cần thiết. Người nuôi cần bố trí ao lắng có độ sâu 1,5 – 2 m, diện tích chiếm 20-30% diện tích ao nuôi, đảm bảo dự trữ đủ lượng nước, xử lý đúng quy trình, sẵn sàng cấp vào ao nuôi khi cần thiết.
Ðối với những ao đang nuôi, khi có xuất hiện những cơn mưa đầu mùa cần xả bớt nước tầng mặt vì trong nước mưa thường mang tính acid, do đó sẽ làm cho pH giảm có thể gây sốc cho tôm nuôi, sau đó hòa tan vôi CaCO3 tạt xuống ao nuôi liều lượng 10-20kg/1.000 m3 và rải vôi khắp bờ ao để hạn chế việc gây sốc cho tôm do pH giảm và độ trong thay đổi, sau đó sử dụng men vi sinh xử lý để ổn định môi trường nước.
Để giảm ảnh hưởng của yếu tố nhiệt độ và độ mặn, người nuôi cần gia cố bờ bao và cống để tăng khả năng giữ nước, cần giữ mực nước trên mặt ruộng đạt độ sâu ổn định từ 0,6 – 0,8m và mương sâu 0,8 – 1,2 m. Nếu ao nuôi bị thất thoát nước do rò rỉ, thẩm lậu, bốc hơi,… người nuôi cần cấp thêm nước kịp thời vào ao nuôi từ ao lắng đã dự trữ sẵn.
Người nuôi cần trang bị đầy đủ các dụng cụ đo môi trường nước để kiểm tra các chỉ tiêu như pH, độ trong, ôxy hòa tan, độ kiềm và khí độc, định kỳ để có biện pháp xử lý kịp thời khi các yếu tố này biến động gây bất lợi cho tôm nuôi. Cần đảm bảo các yếu tố môi trương thích hợp như: độ trong 30 – 40 cm; độ kiềm 80 – 120 mg/lít; độ mặn 10 – 25‰; pH 7,5 – 8,5; ôxy hòa tan > 4 mg/lít.
Định kỳ 7 – 10 ngày hòa tan vôi CaCO3 kết hợp Dolomite tỷ lệ 1:1 liều lượng 10 – 20 kg/1.000 m3 tạt khắp ruộng nuôi nhằm ổn định chất lượng nước và kết hợp bổ sung khoáng chất cho tôm nuôi bằng các biện pháp bổ sung vào môi trường và bổ sung vào thức ăn. Lưu ý, định kỳ xử lý nước và đáy ao bằng chế phẩm sinh học theo hướng dẫn của nhà sản xuất, để ổn định màu nước, tạo môi trường tốt cho tôm sinh trưởng và phát triển.
Đối với ao nuôi quảng canh cải tiến có bổ sung thức ăn, người nuôi cần lưu ý: Không để xảy ra tình trạng cho ăn dư thừa (gây lãng phí và ô nhiễm môi trường) hay cho ăn thiếu thức ăn (làm tôm chậm lớn). Thức ăn cho tôm phải đáp ứng về cả số lượng lẫn chất lượng. Lượng thức ăn trong ngày phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như: giai đoạn phát triển, tình trạng sức khỏe, diễn biến thời tiết (lạnh hoặc nóng quá tôm cũng giảm ăn), thời điểm cho ăn (sáng sớm và chiều mát), ngoài ra chất lượng nước cũng làm ảnh hưởng đến tính ăn của tôm nuôi. Khi cho ăn, cần kiểm tra thức ăn thông qua sàng ăn, việc kiểm tra thức ăn bằng sàng ăn sẽ giúp xác định sức ăn của tôm chính xác, nhờ đó, công tác quản lý thức ăn sẽ đạt hiệu quả cao hơn. Trong khẩu phần ăn nên thường xuyên bổ sung men tiêu hóa, acid amin thiết yếu, vitamin, khoáng chất, Bêta-Glucan… để giúp tôm sinh trưởng nhanh và chống chịu tốt đối với sự tác động tiêu cực của môi trường cũng như mầm bệnh.
Khi tôm trong ao nuôi có những dấu hiệu bất thường, thì điều đầu tiên phải làm là kiểm tra thật kỹ các yếu tố môi trường. Nếu tất cả các yếu tố đều nằm trong phạm vi thích hợp thì có thể tôm bị các nhóm vi khuẩn, động vật nguyên sinh gây nên. Trong trường hợp này, trước khi tiến hành xử lý, cần tham khảo ý kiến của cán bộ khuyến ngư tại địa phương để có cách hướng dẫn giải quyết, xử lý phù hợp nhất.
Ngoài việc quan sát phản ứng, màu sắc, đường ruột, gan tụy và phân tôm hàng ngày thông qua kiểm tra sàng ăn, người nuôi cần chài tôm định kỳ 5 – 7 ngày hoặc sau khi ao nuôi có những diễn biến xấu như chất lượng nước xấu hay mưa kéo dài, để kiểm tra sức khỏe của tôm nhằm có biện pháp xử lý kịp thời./.
Ks. Nguyễn Thị Thúy Duy
