Qua hơn một năm triển khai Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” (Đề án) đã cho thấy được những hiệu quả tích cực từ các mô hình điểm của nhiều địa phương. Sự thành công của Đề án thì cần có sự tham gia của các Tổ Khuyến nông cộng đồng (KNCĐ), với sự am hiểu địa bàn, gần gũi với người nông dân và khả năng vận động linh hoạt, là lực lượng duy nhất có thể đảm nhiệm vai trò hỗ trợ kỹ thuật và liên kết một cách xuyên suốt tại cấp cơ sở.
Đồng bằng sông Cửu Long là vùng sản xuất lúa gạo chính của Việt Nam với sản lượng hàng năm đạt từ 24 – 25 triệu tấn/năm, chiếm hơn 50% sản lượng lúa và 90% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước, mang lại thu nhập cho hàng triệu hộ dân trong vùng. Tuy nhiên, ĐBSCL đang đối mặt với tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng thế giới; yêu cầu của thị trường ngày càng cao, quy định các nước ngày càng nghiêm ngặt.
Trong hai ngày 28 – 29/05/2025, tại thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề “Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổ khuyến nông cộng đồng trong thực hiện Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp”, mục tiêu là nâng cao vai trò các Tổ KNCĐ làm nòng cốt trong quá trình thực hiện, đồng hành cùng nông dân, giúp nông dân tổ chức lại sản xuất, đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực và là cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp.
Quang cảnh buổi Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp.Phát biểu khai mạc tại Diễn đàn, ông Võ Xuân Tân – Phó Giám đốc Sở NN và MT tỉnh Hậu Giang đánh giá Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp là nơi hội tụ trí tuệ, kinh nghiệm thực tiễn và tâm huyết của nhiều lực lượng trong ngành nông nghiệp. Đây là cơ hội quý báu để cùng nhau thảo luận, chia sẻ mô hình hay, cách làm hiệu quả, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các Tổ KNCĐ, phục vụ tốt nhất cho mục tiêu của Đề án của tỉnh Hậu Giang nói riêng và các tỉnh, thành của vùng ĐBSCL nói chung.
Để việc triển khai Đề án 01 triệu ha được thành công, cần có sự tham gia đồng bộ của các ngành, các cấp, doanh nghiệp và đặc biệt là người nông dân là điều kiện tiên quyết. Trong đó, vai trò của các Tổ Khuyến nông cộng đồng (KNCĐ) được xác định là lực lượng nòng cốt, là cầu nối quan trọng giữa nhà khoa học – chính quyền – doanh nghiệp và nông dân. Các Tổ KNCĐ không chỉ hỗ trợ kỹ thuật, mà còn là lực lượng đổi mới tư duy sản xuất, hỗ trợ tổ chức lại sản xuất, hướng dẫn và giám sát việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, quản lý canh tác thông minh và thích ứng với biến đổi khí hậu tại cơ sở.
Tại ĐBSCL, Đề án đã được triển khai 7 mô hình thí điểm cấp trung ương tại 5 tỉnh là Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Đồng Tháp và Cần Thơ. Kết quả bước đầu cho thấy mô hình canh tác lúa chất lượng cao, giảm phát thải mang lại những lợi ích rõ rệt cả về kinh tế lẫn môi trường. Về việc tổ chức lại sản xuất và đào tạo tập huấn nâng cao năng lực, trong hơn một năm triển khai Đề án, đã tổ chức 12 lớp tập huấn dành cho cán bộ HTX về tổ chức sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại khu vực ĐBSCL trong giai đoạn 2024 – 2025; 145 lớp tập huấn về đổi mới sáng tạo, cơ giới hóa và kinh tế tuần hoàn rơm rạ; 235 lớp về kinh doanh và 67 lớp dành riêng cho các HTX; 84 lớp cho 3.953 nông dân, thành viên HTX tại các địa phương vùng Đề án.
Cũng trong chương trình Diễn đàn, các đại biểu tham dự đã tập trung trả lời các câu hỏi liên quan đến Đề án như công tác của Tổ KNCĐ tại địa phương; khoanh vùng nguyên liệu của các HTX tham gia đề án; các vấn đề liên quan đến chính sách khi tham gia thực hiện Đề án; vấn đề quản lý bơm tưới, hệ thống kênh nội đồng; các biện pháp xử lý rơm rạ sau thu hoạch; xây dựng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định phát thải khí nhà kính (MRV); những vấn đề liên quan đến tín chỉ Carbon; hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền trong quá trình thực hiện Đề án…
Phát biểu bế mạc Diễn đàn, bà Huỳnh Kim Định – Phó Giám đốc Trung tâm KNQG mong muốn qua Diễn đàn lần này cần tập trung cải tiến, hoàn thiện về phương thức tổ chức, quy chế quản lý, quy chế hoạt động, nội dung hoạt động tổ KNCĐ tại các tỉnh, xây dựng chính sách, khung pháp lý hỗ trợ cụ thể, phù hợp cho công tác khuyến nông cộng đồng. Bên cạnh đó, cần tăng cường đào tạo, đầu tư trang thiết bị, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác khuyến nông, tiếp tục đổi mới khuyến nông theo hướng hiện đại – chuyên sâu – kết nối thị trường.
Bài và ảnh: Lê Giang
