Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng cao của thị trường đối với sản phẩm nông nghiệp an toàn, Hợp tác xã nông nghiệp Vĩnh Bình (xã Vĩnh An, tỉnh An Giang) đã tiên phong triển khai mô hình sản xuất lúa theo hướng VietGAP hữu cơ, từng bước hình thành thương hiệu gạo an toàn, nâng cao thu nhập cho nông dân, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Khởi đầu từ niềm đam mê với nông nghiệp sạch
Ông Nguyễn Văn Tắc – Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã nông nghiệp Vĩnh Bình, chia sẻ: Từ năm 2013, sau khi có dịp tham quan mô hình cánh đồng lúa tại Nhật Bản, ông đã ấp ủ ý tưởng chuyển đổi sản xuất theo hướng hữu cơ. Dù gặp nhiều khó khăn ban đầu, ông vẫn mạnh dạn đầu tư 8 ha đất để sản xuất lúa theo quy trình hữu cơ từ năm 2018, nhằm tự đánh giá hiệu quả giảm chi phí, tăng năng suất, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Nhờ sự kiên trì và niềm đam mê sản xuất sản phẩm sạch, diện tích này đã được cấp chứng nhận VietGAP vào năm 2023. Hợp tác xã cũng đã xây dựng thương hiệu gạo “Hồng Ngọc” sản phẩm gạo an toàn được thị trường đón nhận, góp phần khẳng định giá trị hạt gạo địa phương.
Hiệu quả rõ nét từ mô hình VietGAP hữu cơ
Sau nhiều vụ canh tác, mô hình đã cho thấy nhiều ưu điểm vượt trội so với tập quán canh tác truyền thống. Ông Tắc cho biết:
– Chi phí đầu vào: Lượng giống gieo sạ chỉ còn 6-8kg/1.000m2, giảm 60-70% so với truyền thống (20kg/1.000m2).
– Chi phí sản xuất giảm từ 40 – 50%.
– Tăng năng suất và giá trị sản phẩm: Năng suất cao hơn từ 10 – 20%, giá bán cũng tăng.
– Giảm sử dụng phân, thuốc hóa học: Giảm ít nhất 4 lần phun xịt thuốc so với sản xuất truyền thống, tiết kiệm lượng nước tưới.
– Cải tạo đất, bảo vệ môi trường: Việc sử dụng phân hữu cơ thay phân hóa học giúp phục hồi độ màu mỡ và cân bằng hệ sinh thái đất, góp phần sản xuất bền vững lâu dài.
Ông Phan Minh Hiển, cán bộ Trạm kỹ thuật nông nghiệp khu vực An Châu, nhận định: “Mô hình này giúp nông dân giảm chi phí, tăng lợi nhuận, đồng thời góp phần thực hiện thành công đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao của ngành nông nghiệp”.
Khó khăn và định hướng phát triển
Tuy có nhiều lợi ích, mô hình vẫn đối mặt một số khó khăn như: giá sản phẩm chưa cao, sản lượng còn nhỏ lẻ chưa tạo được vùng nguyên liệu lớn, chưa hoàn toàn chuyển sang sản xuất hữu cơ. Hợp tác xã đã định hướng sản xuất theo hướng hữu cơ trên 5 năm mà chưa hoàn toàn chứng nhận được hữu cơ, vì còn phụ thuộc vào 02 yếu tố: diệt ốc bươu vàng và diệt mầm cỏ (vì chưa có chế phẩm sinh học thay thế hóa học).
Để khắc phục, HTX cũng có giải pháp định hướng như: đồng hành với chính quyền địa phương vận động nông dân cùng xây dựng vùng nguyên liệu khoảng 300 ha, sản xuất đồng nhất một giống và một quy trình. Việc hình thành vùng nguyên liệu tập trung sẽ tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp đầu tư, nâng cao giá trị gia tăng và đảm bảo đầu ra ổn định.
Lan tỏa mô hình sản xuất bền vững
Từ kết quả đạt được, Trạm kỹ thuật nông nghiệp khu vực An Châu dự kiến đề xuất tổ chức thêm nhiều mô hình trình diễn tại các xã trong khu vực, nhằm khuyến khích nông dân tham gia, mở rộng diện tích sản xuất theo hướng hữu cơ.
Mô hình sản xuất lúa theo hướng VietGAP hữu cơ tại Hợp tác xã nông nghiệp Vĩnh Bình đã và đang khẳng định hiệu quả về kinh tế, xã hội và môi trường. Đây là một hướng đi phù hợp, bền vững cho nông dân An Giang, góp phần xây dựng thương hiệu lúa gạo chất lượng cao, nâng cao thu nhập và thích ứng với biến đổi khí hậu./.
Bài và ảnh: Lê Hoàng Huỳnh
