An Giang là tỉnh trọng điểm sản xuất nông nghiệp của cả nước, hằng năm tạo ra khối lượng lớn phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ, thân ngô, dây khoai lang, rau muống đồng… Đây là nguồn tài nguyên quý giá nếu được tận dụng hợp lý trong chăn nuôi gia súc. Khi gia tăng sản xuất nông nghiệp và chế biến thực phẩm thì nguồn phế, phụ phẩm từ sản xuất nông nghiệp và chế biến thải ra môi trường ngày càng tăng nhưng chưa được tận dụng một cách hiệu quả nên nguy cơ gây ô nhiễm môi trường và lãng phí nguồn tài nguyên này gia tăng.
Do đó, việc tận dụng phụ, phế phẩm nông nghiệp và chế biến có sẵn tại địa phương có thể hỗ trợ tích cực cho việc phát triển chăn nuôi, đặc biệt với chăn nuôi nông hộ. Thực tế cho thấy, nhiều nông hộ đã dùng các phụ phẩm này làm thức ăn thô xanh cho trâu, bò, dê đã mang lại lợi ích nổi bật giúp giảm đáng kể chi phí thức ăn công nghiệp, tận dụng nguồn sẵn có, nâng cao lợi nhuận cho nông hộ. Tăng giá trị dinh dưỡng, giúp cải thiện năng suất thịt, sữa và sức khỏe vật nuôi. Hạn chế ô nhiễm giảm áp lực về đất trồng cỏ, góp phần phát triển chăn nuôi xanh.
Do đô thị hóa nên nguồn thức ăn tự nhiên ngày càng hạn chế, nông dân đã tận dụng phụ, phế phẩm nông nghiệp và chế biến có sẵn tại địa phương làm thức ăn trong chăn nuôi, đồng thời bổ sung thêm thức ăn công nghiệp để đa dạng giúp gia súc phát triển nhanh và đạt hiệu quả kinh tế. Hiện nay nông dân đã dần ý thức việc trồng cỏ làm thức ăn cho bò trong khi nguồn thức ăn tự nhiên ngày càng khan hiếm. Theo thống kê thực tế tại xã Tri Tôn thức ăn các hộ tận dụng thân cây ngô, trồng cỏ voi, cỏ tạp, thu hoạch rơm, dây khoai lang, rau muống đồng chiếm tỷ lệ 66,3%. Bên cạnh đó vẫn còn 1 số hộ phải đi cắt thêm cỏ chiếm tỷ lệ là 33,7%. Trạng thái cho ăn hầu như tất cả các hộ đều cho ăn ở trạng thái tươi. Trong các loại phế phụ, phế phẩm, rơm rạ là nguồn thức ăn chủ yếu của bò. Rơm không chỉ là nguồn thức ăn tươi mà còn rất quan trọng trong việc dự trữ thức ăn cho bò vào những ngày mưa lũ cũng như hạn hán, thay thế cho một phần cỏ tự nhiên bị thiếu hụt.
Hiện trên địa bàn tỉnh việc cung cấp thức ăn cho đàn gia súc chủ yếu là thân cây ngô, cỏ voi trồng và một số sản phẩm phụ của nông nghiệp. Việc trồng cỏ phục vụ cho chăn nuôi trên địa bàn tỉnh chưa nhiều, diện tích cỏ trồng vẫn không đáp ứng được nguồn thức ăn gia súc đặc biệt vào mùa khô, mùa nước. Bên cạnh đó, một khối lượng lớn nguồn phụ phế phẩm nông nghiệp dùng làm thức ăn cho gia súc đã bị lãng phí. Tuy nhiên, các loại phụ, phế phẩm cây trồng có tính mùa vụ và kích thước cồng kềnh, nhưng nếu nông hộ thực hiện các biện pháp chế biến, dự trữ thì sẽ góp phần giải quyết tình trạng thiếu thức ăn thô cho gia súc. Nên cần có giải pháp phù hợp giúp hộ chăn nuôi biết cách tận dụng các loại phụ, phế phẩm để tạo nguồn thức ăn thô ổn định cho đàn gia súc. Việc không chủ động được nguồn thức ăn trong chăn nuôi sẽ phát triển quy mô tăng đàn, tăng lợi nhuận trong chăn nuôi và bền vững.
Hằng năm, ngành chuyên môn phối hợp chính quyền địa phương tổ chức các lớp dạy nghề chăn nuôi bò cho lao động nông thôn, giúp người dân thực hiện chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, kiểm soát dịch bệnh, bảo vệ môi trường.
Với đặc thù nông hộ, việc khuyến khích và hỗ trợ người dân ứng dụng các kỹ thuật xử lý, dự trữ phụ phẩm là giải pháp thiết thực. Đây không chỉ là hướng đi tiết kiệm và hiệu quả mà còn góp phần xây dựng nền chăn nuôi bền vững cho An Giang trong tương lai.
Bài và ảnh: Trương Thanh Phong
